عنوان طرح: "بررسی ارتباط با نازایی"
محقق مسئول: دکتر روشندل
دکتر ترانه باجارانی
- دلایل انتخاب موضوع:
- موضوع انتخاب شده علمی و جالب میباشد که این هم به انجام تحقیق تشویق میکند.
- انجام این تحقیق به تجهیزات و پرسنل کمیاحتیاج دارد.
- هزینه مصرفی برای انجام تحقیق خیلی کم میباشد.
- موضوع از اهمیت زیادی برخوردار میباشد، چون نازایی در جامعه خیلی شایع است ( 15% ) و بررسی عوامل بوجود آورنده آن میتواند به حل این مشکل کمک زیادی کند.
- تحقیق ریسک برای سلامتی ندارد.
- انجام این تحقیق به زمان زیادی احتیاج ندارد.
- نتیجه تحقیق میتواند در حل مشکلات ناباروری هزینه زیادی صرفه جویی کند (یعنی تنها با کاهش وزن که احتیاج به هزینه زیادی ندارد، میشود مشکل نازایی را حل کرد.)
- سلامتی نسلهای آینده در دست مادران آینده است. برای جلوگیری از مشکلات سخت سلامتی، مانند دیابت، چاقی، بیماریهای قلبی – عروقی، معایب مادرزادی و ...
- مطلع کردن زنان در سن باروری از خطرات چاقی وظیفه ی تمام کادر پزشکی میباشد.
- بیان مسئله
- نازایی – عدم توانایی تولید مثل در افراد با میباشد. ازدواج آن زمان نابارور حساب میشود که حاملگی در زن در مدت یک سال زندگی جنسی (نزدیکی کمتر از یک بار در هفته نیست) و بدون جلوگیری رخ نمیدهد.
- نازایی در جامعه 15% است. سبب نازایی در ازدواج: زن - 45% و مرد - 40% و هر دو - 30% میباشد.
- نازایی خانمها را به:
- نازایی اولیه – سابقه حاملگی ندارند؛
- ثانویه – سابقه حاملگی دارند؛
- نسبی – احتمال حاملگی امکان دارد؛
- مطلق – حاملگی به دلیل نداشتن رحم، تخمدان، لولهها در اثر نقصهای مادرزادی یا به دنبال عملهای جراحی غیر ممکن است.
- در معاینه خانم های نابارور تعیین کردن BMI خیلی مهم است. هنگام داشتن چاقی تعیین نوع آن، زمان افزایش وزن ( بعد از ازدواج، زایمان، سقط یا در دوران نوجوانی ) و خصوصیت آن ( افزایش سریع یا تدریجی وزن ) هم خیلی مهم میباشد، چون چاقی روی توانایی باروری زنان تاثیر معکوس دارد. تاثیر زیان آور چاقی روی سلامتی کاملا شناخته شده است. به ویژه در ارتباط با بیماریهای عروق قلب، فشار خون، مرض قند. ولی چیزی که کمتر شناخته شده اثر چاقی روی زایش خانم ها است. چاقی در بعضی خانم ها موجب تغییرات متابولیک و هورمون همراه افزایش تکرار بی نظمی، سیکل های بدون تخمک گذاری و مستعد کردن به نازایی میشود. به طور قابل توجهی اثر کاهش وزن در بهبود دورنمای هورمونی زنان چاق بالغ نشان داده شده است.
- اثرات هورمونی متابولیک چاقی:
- هنور ارتباط درست و صحیح و کامل بین چاقی و فعالیت تولیدمثل توضیح داده نشده است. به هر حال شناخته شده است که فاکتورهای بسیاری در این عمل متقابل، سیستمیو موضعی چون فاکتورهای autocrine و paracrine دخالت دارند. این فاکتورها شامل:
- انسولین
- ILGF
- گونادوتروپین
- SHBG
- بتا اندورفین ها میباشند.
- Leptin یک پروتئین تولید شده در بافت چربی است و ممکن است همچنین یک عامل دخالت کننده باشد. حجم انبارهای چربی به مغز پیام میفرستند که در جوندگان به عنوان یک واسطه mediator در فعالیت تولید مثل یافت شده است ولی وظیفه اش در انسان به طور شفاف مشخص نشده است. به نظر میرسد که چاقی به طور معکوس به توازن ظریف بین این فاکتورهای مختلف اثر میگذارد که در نتیجه باعث اختلال فعالیت مستقیم تولید مثل میگردد.
- چاقی به بروز تغییراتی در متابولیسم انسولین منجر میشود و هیپرانسولینمیبه مقاوم شدن نسبت به انسولین منجر میگردد. تصور میشود که این تغییرات ممکن است به خصوص ارتباط بین چاقی و اختلال تولید مثل را روشن نماید.
- هیپرانسولینمیباعث افت SHBG میگردد که این افت در حضور SHBG باعث افزایش آندروژن آزاد خون جاری میشود. این آندروژن آزاد سپس به وسیله آنزیم Azomatase موجود در بافت چربی، چربی متابولیز شده و ممکن است به استروژن، خصوصا استرون تبدیل میگردد. پیامد افزایش استروژن های خون جاری به عنوان یک وس خوراند Feedback مثبت با هیپوفیز عمل میکند و در نتیجه موجب افزایش مقدار هورمون LH آزاد شده میشود. سپس LH روی Thecacell فولیکول تخمدان ها اثر کرده و تولید آندروژن بیشتری میکند .
- تصور میشود بلوغ طبیعی فولیکول تخمدان در نتیجه افزایش LH و کاهش FSH و غلظت های افزایش یافته آندروژن به هم میخورد. از این رو این تغییرات مستعد کننده زنان چاق به:
- دگرگونی سیکلی
- عدم تخمک گذاری
- کاهش قدرت باروری
- افزایش نسبت سقط میشود
-
- ولی چاقی در تمام زنان به طور یکسان به بروز نامنظمی هورمونی متابولیک منجر نمیشود. این حالت ممکن است تفاوتهای توارثی در فاکتورهایی چون:
- 1- Hepatic clearance of insulin
- 2- Pancreatic B call sensitivity
- 3- Difference in pzoduetion and clearance of androgen
- را منعکس کند.
- قابل توجه این است که، آنهایی که دچار توزیع چاقی مرکزی ( Anderoid ) هستند نسبت به گروهی با توزیع چربی محیطی ( Gynaecoid ) اختلال متابولیسمی بیشتری دارند. در هر صورت آقای Zhang در سال 1984 نشان داد که برغم اینکه میزان آندروژن در زنانی با چاقی ساده در پارامترهای طبیعی هستند تفاوت های قابل ملاحظه ای در متابولیسم آندروژن بین این گروه از زنان و افراد شاهد غیر چاق وجود دارد.
- به علاوه نشان داده شده است که ارتباط قابل ملاحظه ای بین نسبت تبدیل Androstenedione به استروژن، استروژن اصلی که در بافت چربی و مقدار کلی چربی بدن فرم میگیرد وجود دارد .
- این یافته طیف تعیین شده به طور ژنتیکی تغییرات هورمونی و متابولیکی که ممکن است در حضور چاقی دیده شود را منعکس میکند که در پاسخ زنان چاق را به اختلال فعالیت تولیدمثل مستعد مینماید.
- دگرگونی های سیکل قاعدگی و چاقی:
- مدتی طولانی است که ارتباط چاقی با نسبت بالای اختلال سیکل قاعدگی و سیکل های بدون تخمک گذاری شناخته شده است. طی یک بررسی پرسشنامه ای، آقای Hazty در سال 1979 نشان داد که چاقی به نسبت چهار برابر بیشتر با نامنظمیهای قاعدگی و آمنوره در آنهایی دیده میشود که دارای سیکل های قاعدگی منظم و عادی هستند. 45% از زنان دچار آمنوره چاق بودند. چاقی در بچگی و بین سنین 13 تا 19 سالگی نشان داده شده است که با نسبت نابرابر متعاقب تکامل اختلال سیکل قاعدگی و عدم تخمک گذاری زیاد میگردد.
- چاقی و نازایی:
- اختلال سیکل قاعدگی و سیکل بدون تخمک گذاری قابل توجه ترین علل نازایی است. طی چندین بررسی افزایش میزان خطر نسبی نازایی بدون تخمک گذاری در زنان چاق نشان داده شده است. در یکی از چنین بررسی ها آقای Grodestein در سال 1994 نشان داد که در زنان دارای BMI>276 خطر نسبی نازایی بدون تخمک گذاری 301 برابر (؟) زنان دارای با BMI=19-24 بود. در زنان دارای BMI=25-26.9 هم چنین یک افزایش اندک در خطر نسبی مشاهده شد. به هر حال این افزایش یه طور آماری قابل ملاحظه نبود.
- ولی Lare در سال 1997 نشان داد زنان دارای BMI>286 در 23 سالگی به طور قابل ملاحظه ای احتمال کمیبرای باردار شدن در یک دوره ی دوازده ماهگی داشتند، به ترتیب 33.6% نسبت نازایی در برابر 18.6% نسبت نازایی در زنان با وزن طبیعی برای مثال BMI=19-24 داشتند.
- در چاقی همچنین کاهش واکنش تخمدان نسبت به داروهایی چون Clomiphene و گونادوتروپین تزریقی که برای ایجاد تخمک گذاری و نیز برای هیپراستیمولاسیون در برنامه کمک به تولیدمثل استفاده میشود نشان داده شده است .
- چاقی و نسبت بارداری:
- گرچه چاقی اثر معکوس روی زایش زنان دارد، دلیل متضاد و مقادیری وجود دارد که آیا واقعا چاقی منجر به کاهش نسبت زایش با تخمک گذاری موفقیت آمیز میگردد. به هر حال دیگر بررسیها ارتباط منفی قابل توجه بین نسبت بارداری و BMI بالا بالاخص در زنانی که واکنش دهنده خوبی به گونادوتروپین خارجی هستند یا حاملگی قبلی داشتهاند نشان میداد.
- هدف کلی – اهداف اختصاصی – فرضیه تحقیق:
الف) هدف کلی: بررسی رابطه چاقی و نازایی و بررسی رابطه چاقی و سقط جنین و زایمان زودرس
ب) هدف اختصاصی: تعیین اثر چاقی روی نازایی و تعیین اثر چاقی قبل از حاملگی روی سقط جنین و تولد نوزاد نارس
ج) فرضیات: چاقی روی قابلیت باروری زنان اثر منفی دارد.
- روش بررسی: متغیرها، نوع مطالعه، فنون جمع آوری دادهها، نمونهگیری و ملاحظات اخلاقی
الف) متغیرها:
متغیر وابسته: نازایی
متغیرهای زمینهای: سن، وضعیت تاهل، شغل، تحصیلات، وضعیت اقتصادی – اجتماعی
متغیرهای مستقل: وزن بدن (BMI)، طول مدت نازایی، پیروی اضافه وزن، زمان شروع چاقی (قبل از بلوغ یا بعد از آن)
نام متغیر (تعریف مفهومی متغیر) | تعریف علمی متغیر (نشانگر) | نوع متغیر | مقیاس | ابزار اندازه گیری | |
متغیرهای وابسته | نازایی | کاهش قابلیت تولید مثل بیشتر از 5 سال بعد از ازدواج | اسمی | کیفی | پرسشنامه |
متغیرهای زمینهای | سن | سن بر حسب سال | اسمی | کیفی | پرسشنامه |
تحصیلات | میزان تحصیلاتی که مدرکش را دارد | اسمی | کیفی | پرسشنامه | |
متغیرهای مستقل | وزن | وزن بدن به کیلوگرم که با ترازو اندازه گرفته شده | اسمی | کیفی | پرسشنامه |
طول مدت نازایی | مدت زمانیکه بعد از ازدواج و بدون جلوگیری حامله نمیشود و بر حسب سال حساب میشود | اسمی | کیفی | پرسشنامه |
ب) نوع مطالعه:
چون ارتباط بعضی عوامل ( در تحقیق ما - چاقی ) با مشکل مورد نظر (در تحقیق ما - نازایی ) مشخص گردیده است و حالا ما می خواهیم قدرت و میزان ارتباط عوامل مورد نظر ( چاقی ) در ایجاد مشکل (نازایی ) یا دخالت در ایجاد مشکل را تعیین کنیم از مطالعه هم گروهی ( Cohort ) استفاده می کنیم .
برای این کار یک گروه از خانم هایی که دارای چاقی هستند ( گروه مطالعه )، با گروهی از خانم هایی که چاق نیستند ، مقایسه می کنیم . پس از مشخص کردن گروهها، آنها را برای مدتی تحت پیگیری قرار می دهیم تا ببینیم که آیا نازایی آنها در رایطه با چاقی است، یا نه ؟
و کاهش وزن مشکل نازایی آنها را حل می کند یا نه ؟ حامله شدن در کدام گروه راحت تر است – گروه چاق یا غیر چاق ؟ مقایسه این دو گروه نتیجه مطالعه را مشخص می کند.
نمودار یک مطالعه گوهورت یا هم گروهی
(ارتباط چاقی و نازایی)
ج) فنون جمع آوری دادهها:
برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های کتبی که به افراد مورد بررسی داده می شود، استفاده خواهد شد. تکمیل پرسشنامه کتبی که در آن سوالات بصورت مکتوب ارائه شده، توسط پاسخ دهنده باید بصورت نوشته جواب داده می شود.
د) روش نمونه گیری:
این تحقیق نمونه گیری آسان می باشد. نمونه گیری آسان روشی از نمونه گیری است که برای آسانی کار، افرادی را برای مطالعه انتخاب می کنند که در هنگام یا دوره مطالعه در دسترس می باشند.
هـ) ملاحظات اخلاقی:
برای انجام طرح، اول هدف تحقیق و نتایج ممکن آن را برای افراد تحت بررسی توضیح میدهیم و بعد از جلب رضایت آنان شروع به انجام طرح میکنیم.
جداول خالی برای نتایج:
جدول شماره 1: توزیع فراوانی سن خانمها در دو گروه چاق و غیر چاق
گروه | گروه خانمها با اضافه وزن | گروه خانمها با وزن نرمال |
سن خانمها | ||
تا 20 سال | ||
25-20 | ||
30-25 | ||
35-30 | ||
40-35 |
جدول شماره 2: توزیع فراوانی سابقه نازایی در دو گروه چاق و غیر چاق
گروه | گروه خانمها با اضافه وزن | گروه خانمها با وزن نرمال |
سابقه نازایی (بر حسب سال) | ||
تا 5 سال | ||
5 تا 10 سال | ||
10تا 15 سال | ||
15 سال به بالا |
جدول شماره 3: توزیع فراوانی مقدار اضافه وزن در خانمهای گروه چاق
مقدار اضافه وزن به کیلوگرم | تعداد خانمها با اضافه وزن |
5 تا 7 کیلوگرم | |
7 تا 11 کیلوگرم | |
11 تا 20 کیلوگرم | |
20 تا 25 کیلوگرم | |
25 کیلوگرم به بالا |
جدول شماره 4: توزیع فراوانی علائم دیگر در دو گروه چاق و غیر چاق
گروه | مقدار اضافه وزن به کیلوگرم | تعداد خانمها با اضافه وزن |
علائم دیگر | ||
اختلال قاعدگی | ||
پر مویی | ||
آکنههای صورت | ||
ریزش مو | |
|
دل دردهای مبهم | ||
ضعف و خستگی زیاد |
پرسشنامه
فرم طرح "اثر چاقی روی نازایی"
سن: تا 20 سال..... 20 تا 25 سال ...... 25 تا 30 سال ...... 30 تا 35 سال ..... 35 تا 40 سال .....
تحصیلات: بی سواد ......... دیپلمه ........ فوق دیپلم ........ لیسانس .......... فوق لیسانس ...........
شغل: خانه دار ......... کارمند ............ آزاد ...........
سابقه نازایی (برحسب سال): تا 5 سال ..... 5 تا 10 سال..... 10تا 15 سال...... بیشتر از 15 سال .....
سابقه بیماریهای زنانه : آندومتریوز..... عفونت ...... تخمدان پلی کیتیک ......
وضعیت قاعدگی : منظم .......... غیر منظم .........
اگر قاعدگی غیر منظم دارید به چه صورت است : فاصله بین پریود ها زیاد شده است .............. میزان خونریزی قاعدگی کم شده است ........ بطور کلی پریود قطع شده است ...........
از علائم زیر کدام را دارید (علامت بزنید) ؟:
پرموئی.... سردردهای مزمن.... جوش های صورت.... اضافه وزن.... دل دردهای مبهم.... هیچ کدام ....
اگر اضافه وزن دارید ، میزان آن را علامت بزنید :
تا 5 کیلوگرم ... 5 تا 10 کیلوگرم ... 10 تا 15 کیلوگرم ... 15 تا 20 کیلوگرم ... بالای 20 کیلوگرم ...
از مشکلات غیر زنانه کدام را دارید : کم کاری تیروئید.... پرکاری تیروئید.... دیابت ....
بیماریهای قلبی – عروقی ..... هیچکدام .....
آیا شما سابقه عمل دارید: بلی .... خیر .... اگر دارید، چه عملی بوده، لطفا بنویسید.
آیا داروئی مصرف میکنید: بلی ... خیر.... اگر مصرف می کنید، چه داروئی، لطفا بنویسید.
منابع) ( References
- 1- “Reference book of Obstetuc and Gynecology” at.academic
- G.m.Savelyeva. pp 310-311
- Moscow “Medicina” 1992
- "چاقی و نازایی" دکتر سید حسین حقیقی آزاد (زنان ) هفته نامه "پزشکی امروز" شماره 2- 24.04.2002.421 ص 2-1
- 3- Emma Wilkinson
- “ Being underueight or overweight reduces fertility in women”
- British medical journal
- 44-20-1383-6529
- 4- “Body weight extremes may affect fertility : study”
- Today’ s Health news
- 2003.04.23. (Reuter’s Health)
- 5-“How does my weight affect my fertility?”
- Fiona ford, MSC (expert)
- 6-“ Weight is not a factor in pregnancy rates for recipients of donor eggs”
- “Fertility and Sterelity “ journal Vol.80/no.2/August 2003
- “Health and medicine week” journal 10.11.2003
- 7- “ polycystic ovary syndrome and subfertility”
- professor S.Franks
- St.Mary’s Hospital.London
- 8- “Birth defects linred to Being over weight before pregnancy”
- Dr.Richard Deckellaum
- “ new englang journal of medicine “ 5 April 2002.